Dưới đây là tư vấn pháp lý về tội sản xuất, buôn bán thuốc giả và sản xuất thực phẩm chức năng giả theo quy định pháp luật Việt Nam, bao gồm các quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), Luật Dược 2016, và các văn bản liên quan. Nội dung được trình bày ngắn gọn, rõ ràng, và tập trung vào các khía cạnh pháp lý cần lưu ý.
1. Tội sản xuất, buôn bán thuốc giả
Theo Điều 194 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh được xử lý như sau:
Khái niệm thuốc giả
- Thuốc giả là thuốc không có dược chất, có dược chất nhưng không đúng hàm lượng, hoặc dược chất không đạt tiêu chuẩn chất lượng.
- Bao gồm thuốc ghi sai nguồn gốc, nhãn mác giả, hoặc giả mạo giấy tờ liên quan.
Hình phạt đối với cá nhân
- Khung 1: Phạt tù 2-7 năm (hành vi cơ bản, chưa gây hậu quả nghiêm trọng).
- Khung 2: Phạt tù 5-12 năm nếu:
- Giá trị thuốc giả từ 150 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
- Thu lợi bất chính từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
- Gây tổn hại sức khỏe (tỷ lệ thương tích 31-60%).
- Gây thiệt hại tài sản từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
- Khung 3: Phạt tù 12-20 năm nếu:
- Giá trị thuốc giả từ 500 triệu đồng trở lên.
- Thu lợi bất chính từ 500 triệu đến dưới 2 tỷ đồng.
- Gây tổn hại sức khỏe (tỷ lệ thương tích 61% trở lên hoặc tổng tỷ lệ thương tích nhiều người 61-121%).
- Gây thiệt hại tài sản từ 500 triệu đến dưới 1,5 tỷ đồng.
- Khung 4: Phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình nếu:
- Thu lợi bất chính từ 2 tỷ đồng trở lên.
- Gây chết người hoặc thiệt hại tài sản từ 1,5 tỷ đồng trở lên.
Hình phạt bổ sung
- Phạt tiền từ 20 triệu đến 100 triệu đồng.
- Cấm hành nghề hoặc làm công việc liên quan từ 1-5 năm.
Hình phạt đối với pháp nhân thương mại
- Phạt tiền từ 1 tỷ đến 20 tỷ đồng, tùy mức độ vi phạm.
- Đình chỉ hoạt động từ 1-3 năm hoặc vĩnh viễn.
- Phạt bổ sung: Cấm kinh doanh, cấm huy động vốn từ 1-3 năm.
Xử phạt hành chính
Nếu hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự, có thể bị xử phạt theo Nghị định 98/2020/NĐ-CP:
- Phạt tiền từ 1 triệu đến 70 triệu đồng (cá nhân) hoặc 2 triệu đến 140 triệu đồng (tổ chức).
- Tịch thu tang vật, tước giấy phép kinh doanh dược.
2. Tội sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả
Thực phẩm chức năng không được coi là thuốc chữa bệnh mà thuộc nhóm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, nên hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả được xử lý theo Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) về tội sản xuất, buôn bán hàng giả.
Khái niệm hàng giả (thực phẩm chức năng)
- Thực phẩm chức năng giả là sản phẩm không có giá trị sử dụng, không đúng thành phần, hoặc giả mạo nhãn mác, nguồn gốc xuất xứ.
- Bao gồm thực phẩm chức năng quảng cáo sai sự thật, giả mạo công dụng như thuốc chữa bệnh.
Hình phạt đối với cá nhân
- Khung 1: Phạt tù 6 tháng đến 3 năm nếu sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả.
- Khung 2: Phạt tù 2-7 năm nếu:
- Giá trị hàng giả từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng.
- Thu lợi bất chính từ 50 triệu đến dưới 300 triệu đồng.
- Gây tổn hại sức khỏe (tỷ lệ thương tích 31-60%).
- Khung 3: Phạt tù 5-12 năm nếu:
- Giá trị hàng giả từ 500 triệu đồng trở lên.
- Thu lợi bất chính từ 300 triệu đồng trở lên.
- Gây tổn hại sức khỏe (tỷ lệ thương tích 61% trở lên).
- Gây thiệt hại tài sản từ 500 triệu đồng trở lên.
- Khung 4: Phạt tù 7-15 năm nếu gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, như:
- Gây chết người.
- Gây thiệt hại tài sản từ 1,5 tỷ đồng trở lên.
Hình phạt bổ sung
- Phạt tiền từ 10 triệu đến 50 triệu đồng.
- Cấm hành nghề hoặc làm công việc liên quan từ 1-5 năm.
Hình phạt đối với pháp nhân thương mại
- Phạt tiền từ 500 triệu đến 18 tỷ đồng, tùy mức độ vi phạm.
- Đình chỉ hoạt động từ 6 tháng đến 3 năm hoặc vĩnh viễn.
- Phạt bổ sung: Cấm kinh doanh, cấm huy động vốn từ 1-3 năm.
Xử phạt hành chính
Theo Nghị định 118/2021/NĐ-CP về vi phạm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng:
- Phạt tiền từ 1 triệu đến 100 triệu đồng (cá nhân) hoặc 2 triệu đến 200 triệu đồng (tổ chức).
- Tịch thu tang vật, tước giấy phép kinh doanh hoặc chứng nhận an toàn thực phẩm.
3. Sự khác biệt chính giữa thuốc giả và thực phẩm chức năng giả
- Thuốc giả (Điều 194): Liên quan đến thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, có tác động trực tiếp đến sức khỏe, nên mức phạt nặng hơn (có thể lên đến tử hình).
- Thực phẩm chức năng giả (Điều 193): Thuộc nhóm hàng hóa thông thường, mức phạt nhẹ hơn, tối đa 15 năm tù.
- Quảng cáo sai sự thật: Nếu thực phẩm chức năng được quảng cáo như thuốc chữa bệnh, có thể bị xử lý như tội lừa dối khách hàng (Điều 198) hoặc tội quảng cáo sai sự thật (xử phạt hành chính theo Nghị định 158/2013/NĐ-CP).
4. Tư vấn pháp lý cụ thể
Khi tư vấn về các tội này, các luật sư (như từ Luật Hưng Nguyên hoặc văn phòng luật khác) thường tập trung vào các bước sau:
Đối với người bị cáo buộc
- Phân tích vụ việc: Xác định hành vi vi phạm (sản xuất, buôn bán, vận chuyển), giá trị hàng giả, mức độ thiệt hại, và lợi nhuận thu được.
- Thu thập chứng cứ: Tìm kiếm tình tiết giảm nhẹ, như tự nguyện khắc phục hậu quả, phạm tội lần đầu, hoặc không biết hàng là giả.
- Bảo vệ quyền lợi: Đại diện trong quá trình điều tra, xét xử; khiếu nại nếu có sai sót trong tố tụng.
- Hướng dẫn xử lý hành chính: Nếu hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, hỗ trợ nộp phạt, khắc phục hậu quả để tránh truy cứu hình sự.
Đối với nạn nhân hoặc bên liên quan
- Khởi kiện dân sự: Yêu cầu bồi thường thiệt hại về sức khỏe, tài sản do thuốc giả hoặc thực phẩm chức năng giả gây ra.
- Tố giác hành vi vi phạm: Hướng dẫn cách báo cáo cơ quan chức năng (Công an, Quản lý thị trường, Cục An toàn thực phẩm).
- Kiểm tra pháp lý: Tư vấn cách xác minh nguồn gốc, chất lượng sản phẩm trước khi mua.
Đối với doanh nghiệp
- Tuân thủ pháp luật: Đảm bảo giấy phép kinh doanh, chứng nhận an toàn thực phẩm, và kiểm soát chất lượng sản phẩm.
- Xử lý vi phạm nội bộ: Nếu phát hiện nhân viên sản xuất, buôn bán hàng giả, cần báo cáo cơ quan chức năng và xử lý theo quy định.
- Phòng ngừa rủi ro: Ký hợp đồng rõ ràng với nhà cung cấp, kiểm tra kỹ nguồn gốc nguyên liệu.
5. Lưu ý và khuyến nghị
- Hậu quả nghiêm trọng: Cả thuốc giả và thực phẩm chức năng giả đều có thể gây tổn hại sức khỏe, dẫn đến trách nhiệm hình sự hoặc dân sự nặng nề.
- Cơ quan xử lý: Công an, Quản lý thị trường, hoặc Cục An toàn thực phẩm (thuộc Bộ Y tế) là các cơ quan có thẩm quyền điều tra, xử lý.
- Tư vấn sớm: Nếu bạn hoặc doanh nghiệp liên quan đến vụ việc, hãy liên hệ luật sư ngay để được hỗ trợ, tránh để tình hình nghiêm trọng hơn.
- Nguồn mua uy tín: Người tiêu dùng nên mua thuốc và thực phẩm chức năng từ các cơ sở có giấy phép, tránh mua qua kênh không rõ nguồn gốc.
6. Liên hệ Luật Hưng Nguyên
Nếu bạn cần tư vấn trực tiếp từ Luật Hưng Nguyên, hãy:
- Tìm thông tin liên hệ trên website chính thức hoặc các nguồn uy tín.
- Chuẩn bị thông tin cụ thể về vụ việc (giá trị hàng giả, thiệt hại, bằng chứng) để luật sư đánh giá chính xác.
- Yêu cầu hỗ trợ về các vấn đề như bào chữa, khiếu nại, hoặc khởi kiện dân sự.
Nếu bạn cần thêm thông tin chi tiết hoặc có câu hỏi cụ thể hơn (ví dụ: về một vụ việc cụ thể, cách xử lý hành chính, hoặc thủ tục tố tụng), hãy cung cấp thêm bối cảnh để tôi hỗ trợ chính xác hơn!
