Thẻ tín dụng là một sản phẩm hữu ích, mang lại nhiều tiện lợi cho cả người sử dụng và xã hội. Tuy nhiên, nguy cơ tiềm ẩn từ chiếc thẻ nhỏ gọn này không nhỏ, đặc biệt với những người ít tính toán.
Thụy Điển đã nỗ lực trong suốt 20 năm qua để hạn chế sử dụng tiền mặt trong lưu thông. Ở châu Phi, các thương gia chấp nhận người mua thanh toán bằng cách chuyển khoản qua điện thoại. Một xã hội không dùng tiền mặt đang dần trở thành hiện thực.
Tại Mỹ, con đường tiến tới xã hội không tiền mặt đang được hỗ trợ tích cực bởi các loại thẻ thanh toán. Chỉ 20% dân số Mỹ sở hữu thẻ tín dụng vào những năm 70 nhưng hiện nay, con số đó đã lên đến 70 – 80%. Một số thành phố coi việc sử dụng tiền mặt để thanh toán là hành động lỗi thời.
Các lĩnh vực nghiên cứu kinh tế đã cho ra đời hàng trăm báo cáo về việc thẻ tín dụng ảnh hưởng đến cách sử dụng tiền và con người thế nào. Logic của tín dụng khá đơn giản. Mọi người thường tiêu đúng khoản tiền kiếm được và vào lúc họ làm ra nó. Tiết kiệm tức là chúng ta để dành cho tương lai còn tín dụng là mang thu nhập tương lai về hiện tại để sử dụng.
Vấn đề là người sử dụng (phần lớn là người Mỹ) lại không làm tốt cả tiết kiệm lẫn tín dụng. Họ không để dành được nhiều, không biết tương lai kiếm được bao nhiêu và chi tiêu vượt xa khả năng trả nợ tức thời. Những người có thu nhập thấp, khả năng tính toán kém, chi tiêu theo cảm xúc thường gặp nhiều vấn đề với thẻ tín dụng.
Dưới đây là một số ảnh hưởng từ việc sử dụng thẻ tín dụng được trích ra từ nhiều báo cáo.
1. Thẻ tín dụng làm bạn trở nên vô trách nhiệm hơn
Tính năng nổi bật của thẻ tín dụng là một công cụ hiệu quả, hỗ trợ chúng ta mua sắm được nhiều hơn, tiện lợi hơn. Thay vì phải mang theo xấp tiền mặt dày, tiền xu nặng, khách hàng chỉ cần sử dụng chiếc thẻ nhỏ, nằm gọn trong lòng bàn tay. Thu ngân cầm thẻ, quẹt qua máy thanh toán là giao dịch hoàn thành.
Mọi thứ quá dễ dàng. Nghiên cứu cho thấy, những người sử dụng thẻ tín dụng thường chi tiêu nhiều hơn ở cửa hàng, nhà hàng hơn số còn lại nhưng họ lại chối bỏ sự thật đó. Vào năm 2001, hai giáo sư kinh doanh đến từ Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) đã tiến hành thử nghiệm bằng cuộc đấu giá vé xem trận thi đấu của đội Boston Celtics giữa hai nhóm có và không sử dụng thẻ tín dụng. Kết quả, nhóm dùng thẻ tín dụng sẵn sàng trả giá gấp đôi cho chiếc vé được bán ra.
“Mức trần để mua hàng và sẵn sàng chi trả dường như được nâng cao rất nhiều khi họ có thẻ tín dụng”, một nhà nghiên cứu viết, “Tốt nhất là bạn nên rời nhà mà không có nó”.
2. Thẻ tín dụng làm bạn quên mình đã, đang làm gì
Nhược điểm của tiền mặt là khiến chúng ta tốn thời gian và công sức để kiểm đếm nhưng cũng là một ưu điểm của nó. Thẻ tín dụng làm chúng ta quên rằng mình đang làm việc với tiền. “Chúng tạo ra một “ảo giác thanh khoản” (illusion of liquidity)”, giáo sư Dilip Soman của Đại học Colorado, Boulder viết, “người sử dụng sẽ cảm thấy họ đang có trong tay phương tiện tạo ra tiền”. Do đó, họ có ít khả năng nhớ chi tiết về những thứ cần mua và dễ dàng sắm thêm một vài sản phẩm không cần thiết.
3. Thẻ tín dụng dễ làm bạn béo phì
“Thẻ tín dụng làm bạn mất khả năng kiểm soát rung động cảm xúc”, Manoj Thomas, Kalpesh Kaushik Desai và Satheeshkumar Seenivasan khám phá ra điều này và đăng trên tạp chí Journal of Consumer Research. “Người tiêu dùng có nhiều khả năng mua thực phẩm không lành mạnh, dễ gây béo phì hơn khi dùng thẻ tín dụng thay vì tiền mặt”. Kết luận này được đưa ra sau khi 3 nhà kinh tế tiến hành thống kê các sản phẩm đã mua trong giỏ hàng của hai nhóm đối tượng trên. Phần lớn sản phẩm trong giỏ hàng người sử dụng thẻ tín dụng được đánh giá là không tốt cho sức khỏe. Bằng cách này, thẻ tín dụng đang làm suy yếu khả năng phán xét tinh tế của người tiêu dùng.
4. Thẻ tín dụng làm tăng thêm sự bất bình đẳng thu nhập
Thẻ tín dụng cho phép các gia đình thu nhập thấp có thể chi tiêu nhiều hơn so với khoản tiền họ kiếm được, sống cuộc sống thoải mái như người thu nhập cao. Nhưng đằng sau đó là nhiều vấn đề rắc rối. Đầu tiên, gia đình không thể chi tiêu vượt quá xa thu nhập thực tế của họ. Sử dụng quá thường xuyên thẻ tín dụng ban đầu sẽ mang lại ảo tưởng cuộc sống tốt đẹp nhưng tiếp theo đó là nợ nần, mức lãi suất phạt.
Công ty Luật Hưng Nguyên – Nguyễn Tâm (theo Business Insider)
